Thuis bij Ter Borch - Kunstenaarsfamilie in Zwolle

Vierhonderd jaar geleden was Zwolle de thuishaven van één van de belangrijkste kunstenaarsfamilies van de zeventiende eeuw, met wereldberoemde telgen als Gerard ter Borch en Gesina ter Borch. Veel tekeningen uit hun jeugd zijn zorgvuldig bewaard door de familie en vormen vandaag de dag een uniek kijkje in het stadse leven van die tijd. De familie Ter Borch was innig verbonden met Zwolle en in 2025 vieren we met de hele stad hun nalatenschap tijdens Thuis bij Ter Borch. Maak kennis met deze artistieke familie in hun eigen stad De tentoonstelling in Museum de Fundatie, in samenwerking met het Rijksmuseum Amsterdam, bevat ruim 70 werken op papier en 35 schilderijen, uit Nederlandse, Europese en Amerikaanse musea en particuliere verzamelingen.

Op 25 september 1625 maakte de zevenjarige Gerard ter Borch de Jonge (1617-1681) een kleine tekening van een paard en ruiter. Met een paar trefzekere lijnen is deze tekening het startschot van een zeer succesvolle carrière als professioneel kunstenaar. Gerard zou bekend komen te staan om zijn manier van stoffen schilderen, maar ook om de uitdrukkingen van zijn personages. In Thuis bij Ter Borch maak je kennis met niet alleen Gerard maar ook met zijn minstens zo getalenteerde broers en zussen.

_{Gerard ter Borch de Jonge, Man on Horseback, seen from the rear, 1625, Rijksmuseum Amsterdam}

Leren van en met elkaar
Gerard de Jonge was niet de enige getalenteerde kunstenaar in de familie. Minstens drie van zijn halfzussen en -broers – Gesina (1631-1690), Harmen (1638-1677) en Mozes (1645-1667) en Anna – waren ook begaafde kunstenaars. Gestimuleerd door hun vader Gerard ter Borch de Oude, zelf ook kunstenaar, kregen ze alle ruimte om hun creativiteit te ontwikkelen en van elkaar te leren. Zo waren de leden van de familie Ter Borch constant bezig met schetsen, krabbelen, oefenen, kopiëren, concurreren, uitvinden en experimenteren.

Er is een grote selectie tekeningen, albums en schilderijen van de familie Ter Borch bewaard gebleven, mede dankzij het zorgvuldige archiveren door Gerard de Oude en Gesina. Gerard de Oude bewaarde honderden tekeningen van zijn kinderen en voegde aantekeningen toe om hun artistieke ontwikkeling te volgen.

_{Gerard ter Borch de Jonge, De Briefschrijfster, Mauritshuis Den Haag}

Thuis in Zwolle
In een groot aantal werken van de familie Ter Borch staat de stad Zwolle centraal. We zien voorstellingen op het marktplein, in de Grote Kerk (tegenwoordig het Academiehuis) en langs de stadsmuur. De werken geven een uniek inkijkje in het leven in Zwolle in de 17e eeuw.

Een kleine 400 jaar nadat de familie Ter Borch in Zwolle haar creatieve ontwikkeling doormaakte, keert ze nu terug naar haar geboortestad. Waar Zwolle vaak het onderwerp op werken van verschillende familieleden was, staat de familie zelf nu in de hele stad centraal. Tegelijk met de tentoonstelling in Museum de Fundatie is er een tentoonstelling over de sociale en professionele omstandigheden van de familie Ter Borch, georganiseerd door Museum Anno. In dezelfde periode besteedt Academiehuis Zwolle, in samenwerking met hedendaagse maker Jasper Abels, aandacht aan het leven van Gesina ter Borch. Daarnaast worden op verschillende locaties in Zwolle films, concerten en andere evenementen rondom de familie Ter Borch gepresenteerd.

_{Gerard ter Borch de Jonge, De Melkmarkt in Zwolle, bij avond, Rijksmuseum Amsterdam}

De tentoonstelling Thuis bij Ter Borch in Museum de Fundatie Zwolle wordt samengesteld door Marjorie E. Wieseman, conservator en hoofd van de afdeling Noord-Europese schilderkunst van de National Gallery of Art, Washington, D.C. (VS).

Bij de tentoonstelling verschijnt een gelijknamige publicatie met essays van Beatrice von Bormann, Marjorie E. Wieseman, Coby Zandbergen (Academiehuis), Anna Bouwman, Ilona van Tuinen (Rijksmuseum Amsterdam), Geertje Havers & Michael Klomp (Erfgoed Gemeente Zwolle) en Chourouk Hriech (beeldend kunstenaar). Een uitgave van Museum de Fundatie en W-books.

 

 

 

 

Headerfoto: Gerard ter Borch (II), Gesina ter Borch, Memorieportret van Moses ter Borch (1645-1667), 1667 – 1669, olieverf op doek, 76,2cm × 56,5 cm, Collectie Rijksmuseum

 

Blijf op de hoogte